ျမိဳစာေပ

                                  ျမိဳအကၡရာ (၃၁)လံုး

ျမိဳလူမ်ိဳးမွာ စာေပ (၂ )မ်ိိဳး ရွိပါသည္ ။ ခရစ္ယာန္ ဘာသာ သာသနာျပဳ အဖဲြ႕North East India General Mission မွ Roman “ေရာမအကၡရာ” ျဖင့္ တီထြင္ ေပးခဲ့ျပီး ၁၉၃၉ -ခုနွစ္တြင္ ခရစ္ဝင္က်မ္းျဖစ္ေသာ ရွင္မာကုတ္ နွင့္ ရွင္ေယာဟန္ က်မ္းတို႕ကို အုပ္ေရ(၅၀၀) ျမိဳဘာသာ စကားျဖင့္ ပံုနွိပ္ ထုတ္ေဝခဲ့သည္ ဟု သိရသည္။ ထိုအခ်ိန္ကာလ တြင္ ျမိဳဘာသာေခၚ “ကရာမာ” Krama’’ စာေပ နွင့္ ဘာသာ တရား မေပၚ မရွိေသးေပ။ ပင္ကိုယ္ “ကရာမာ”စာေပသည္ ၁၉၈၀-ခုႏွစ္ မွ “Manley Mro” “မန္ေလျမိဳ ’’ အားျဖင့္ ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။ ျမိဳစာေပ (၂) တြင္ ဤ ျမိဳစာေပ သည္ ေရာမအကၡရာ ကို အေျခခံျပီး ျမိိဳလူမ်ိဳးတို႕၏ ဘာသာစကား အသံေန အသံထား အနိမ့္ ၊ အျမင့္ လွ်ာသံကို လိုက္၍ မိမိလူမ်ိဳး အခ်င္းခ်င္း ဆက္သယ္ အသံုးျပဳရာတြင္ ေသာ္လည္းေကာင္း ၊ သမိုင္းေရးရာ ၊ဘာသာေရး ေရးရာ ၊ ရိုးရာဓေလ့ ထံုးတမ္း ေရးရာ ၊ လူမ်ိဳးေရး ျမင့္တင္ေရး စသည့္ ေရးရာ စသည့္ ေရးရာ မ်ားတြင္ လူမ်ိဳး တစ္မ်ိုးရွိလွ်င္ စာေပရွိရမည္။ စာေပရွိမွ မွတ္တမ္း တင္ ေရးသား နိုင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္းလည္းေကာင္း ျမိဳဘာသာေခၚ( ‘ A ,AW, OW, အာ၊ ေအာ္ ၊ အို )အကၡရာသည္ (၂၆) လံုးရွိပါသည္ ။ ၄င္းတို့မွာ-

A အာ	AW ေအာ္	OW အို	B ဘီ	CH ေဇာ္	D ဒီ
E ေအ	F အပ္	G ဂ်ီ	NG အန္ဂ်ီ	H အစ္ခ်္	I အိ
J ေယ	K ေခ	L အလ္	M အမ့္	N အန္	O ေအာ္
P ပီ	R အာလ္	S အစ္ဇ္္	T တီ	U အူ	U ဧအို့
V ဝီ	Z ယဇ္

တို့ျဖစ္သည္။

ဤ ျမိဳစာေပ (အာ ၊ေအာ္ ၊အို) (သရ) အကၡရာ စာလံုး (၈) လံုးရွိသည္ ၄င္းတို႕မွာ-

A အာ	AW ေအာ္	OW အို	E ေအ
I အိ	O ေအာ္	U အူ	U အို့

ဤ (၈) လံုး တို႕ကို ျမန္မာလို (သရ) စာလံုး ဟု ေခၚျပီး ၊ အဂၤလိပ္ လို (Vowel ) ဟု ေခၚပါသည္။ က်န္ေသာ (၁၈) လံုး တို႕ကို ျမန္မာ လို (ဗ်ည္း) ဟု ေခၚဆိုျပီး ၊ အဂၤလိပ္လို ( Consonant) ဟုေခၚပါသည္။

(ခ)။ ျမိဳစာေပ ေနာက္တစ္မ်ိဳး သည္ ၁၉၈၀-ခုႏွစ္ မွ “တမန္ေတာ္” မန္ေလ အား ေကာင္း ကင္တမန္ က ျမိဳလူမ်ိဳး အတြက္ ေပးထားေသာ ပင္ကိုယ္စာေပျဖစ္ပါသည္။ ၄င္း စာေပကို ျမိဳကရာမာ စာေပ ဟု ေခၚပါသည္။ ၄င္းျမိဳ ကရာမာ စာေပသည္ ဗ်ည္းအကၡရာ (၃၁) လံုးရွိပါသည္။ ၄င္း တို႕မွာ-

‘sag log’ (ျမိဳစာ)

t သ	g ညိ	y ယု	M မိ	b ဘ
d ဒ	a အာ	f ဖီ	k ခါလ္	h ဟွာ
i ဒါလ္	j ဇူ	i ကို့	L ေအာ္လ္	m မံု့
N နန့္	p ပ	o အူ	u ေအာ္	r ရု
s ဆိ	w ထို	x အို	v ဝ	e ေအ
Q ကူ	N လာန့္	L လာ	c ဟိုင္	z ရိ
T သိုက္

pro  log – Mro -ျမိဳ (မရို )

-Pru Lung - အဂၤလိပ္ လို အသံထြက္

- Consonant – အဂၤလိပ္

yag  log- Yang Lung (ျမိဳ) Vowel (အဂၤလိပ္ )

ျမိဳပင္ ကိုယ္ အကၡရာ စာ မွာ သရ စာလံုး (၈) လံုး ရွိပါသည္ ။ ၄င္းတို႕မွာ -

a အာ	i ဒါလ္	o အူ	e ေအ
c ဟိုင္	z ရိ	w အို	v ဝ

တို႕ျဖစ္သည္။

ဤ (၈) လံုး တို႕ကို ျမန္မာ လို (သရ) ဟု ေခၚဆိုျပီး ၊ အဂၤလို (Vowel ) ၊ ျမိဳ လို (Yang Lung-ယင္လံုး ) ဟုေခၚသည္။ ဤ (၈) လံုး တို႕က လဲြလို႕ က်န္ေနေသာ (၂၃) လံုး တို႕ကို ျမန္မာလို (ဗ်ည္း) ဟုေခၚ ဆိုျပီး ၊  အဂၤလိပ္လို ( Consonant) ၊ ျမိဳ လို(Pru Lung-ျပဳလံု ) ဟု ေခၚဆိုပါသည္။

                   ျမိဳလူမ်ိဳးသည္ ပင္ကိုယ္အကၡရာ စာေပနွင့္ အတူ တည္ရွိေသာ လူမ်ိဳး တစ္မ်ိဳး ျဖစ္ပါသည္။ ကမၻာေပၚ ရွိ မိမိ ပင္ကိုယ္ အကၡရာ စာေပနွင့္ ရွိေသာ လူမ်ိဳးစုတြင္ ျမိဳလူမ်ိဳးသည္ လည္း အပါအဝင္ျဖစ္ပါသည္။ ဤ စာေပသည္ “မန္ေလျမိဳ” အားျဖင့္ ေပၚ ေပါက္လာျပီး  Keyboard font ကို ကြန္ပ်ဴတာ နွင့္ အသံုးျပဳနိုင္ေစရန္ “Man rum” “မန္ရင္မ္ ျမိဳ” က  Riyan font ကို ၁၉၉၆ -ခုႏွစ္ တြင္ တီထြင္ေပးနိုင္ခဲ့ပါသည္။  “Man rum” သည္ ကြန္ပ်ဴတာကြ်မ္းက်င္သူ တစ္ဦးျဖစ္ပါသည္။ Manrum Mro အေၾကာင္း ကို ေနရာတြင္ ဤ သို႕ေဖာ္ျပထားပါသည္။ Menrum Mro ,a well -known educated person who had developed Computer fonts called “Riyen “for the Krama alphabet in 1996. (Endangered Alphabet ‘ Project ,2012). ဟုေဖာ္ျပထားပါသည္။

By Elisha Mro.